Geçtiğimiz günlerde, Dünya Sağlık
Örgütü, tüm Dünya’da trans yağ kullanımının azaltılması ile ilgili görüşlerini
ve hedeflerini açıkladı. Bunun üzerine ben de bir yazı yazmaya karar verdim. Öncelikle
trans yağ nedir, çok karmaşıklaştırmadan buna bir yanıt verelim:
Trans yağ, nüfus artışı ile
birlikte evde kullanım amaçlı tereyağ üretiminin yetersiz kalması üzerine
yapılan çalışmalar sonucu 1900’lü yılların başlarında keşfedilmiş ve yaygın
kullanıma 1950’lerden itibaren girmiştir. Günlük kullanımda çok yeri olmayan
sıvı yağların (çoğunluğu doymamış yağlardır), hidrojen ile kısmen doyurularak
katı hale getirilmesi ve tereyağ kullanımının yerini tutması sağlanmıştır. Ayrıca
trans yağ eklenen gıdaların bozulmadan daha uzun süre saklanabildiği
saptanmıştır. Bu şekilde kısmen doyurulan yağların önemli bir kısmı, vücut
sıcaklığında da erimemekte ve katı halde bulunmaya devam eder. Yağın yapısının
değişmesi sebebiyle sindirimi ve ortadan kaldırılması da güçleşir. Vücut içinde
çok çabuk oksitlenen (demirin paslanması gibi) trans yağlar bu şekilde onlarca
biyokimyasal bozulmaya ve hastalığa zemin hazırlar.
Dünya Sağlık Örgütü, bununla
ilgili bildirgesinde trans yağ kullanımının herhangi bir nedene bağlı ölümü
%34, kalp hastalığına bağlı ölümü %38, kalp hastalığı riskini ise %21
arttırdığını bildirmektedir. Yine yapılan çalışmalar trans yağ kullanımının, Alzheimer,
kanser, diyabet, karaciğer bozukluğu, obezite, kısırlık ve depresyonla ilişkili
olabileceğini göstermektedir.
Trans yağın kullanım alanlarında
hemen hemen işlenmiş bütün yiyecekler, hazır gıdalar ve fast food ürünleri
bulunmaktadır. Cipsler, krakerler, bisküviler, gofretler, çikolatalar, soslar
vs saymakla bitmez sayıda üründe bulunur. Tabii evde kulanım için üretilen
margarinleri en başta saymak gerekir. Aldığınız ambalajlı ürünlerin üzerinde “trans
yağ yoktur” ibaresi gördüğünüzde de ne yazık ki güvende değilsiniz. Çünkü ülkemizde
%2’den daha az trans yağ içeren ürünlere, yasal olarak bu ibare eklenebiliyor.
Sonuç olarak trans yağdan uzak
durmak sizi, çocuklarınızı hayata daha fazla tutundurur.
Trans yağdan uzak kalın, sağlıkla
kalın.
bursa çocuk doktoru, çocuk doktoru, serhat özdemir